Patent değerleme; karar alıcılar için hem firma Ar-Ge stratejilerinden yatırım kararlarına varıncaya kadar birçok alanda kullanılabilen önemli bir yardımcı yönetim aracıdır.
Mevcut korumanın sahip olunan ürün için yeterli olup olmadığı, rakiplere karşı kullanılacak kadar güçlü olup olmadığı, lisans geliri getirme potansiyeli, patent başvurusunun/yenilemelerinin devam ettirilip ettirilemeyeceği, yeni başvuruların yapılıp yapılmayacağı, firma değerinin ne kadarının patent portföyünden kaynaklanmakta olduğu, rakip firmaların patentlerinin durumları gibi birçok konuda bilgi verir.
Patent değerleme raporu genellikle aşağıdaki amaçlara yönelik olarak hazırlanmaktadır:
- Birleşme ve devralma değerlendirmeleri
- ArGe çalışmalarının değerlendirilmesi ve ticarileşme yeteneklerinin öngörülmesi
- Teknoloji Transferi görüşmelerinde somut veriler elde edilmesi
- ArGe ve Şirket stratejilerinin belirlenmesi ve yönlendirilmesi
- Lisans veya patent devri müzakereleri
- Mahkeme süreçleri
- Muhasebe ve vergi işlemleri
Bugün Türkiye’de ve Dünya’da patent başvuru sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bugün Türkiye’de firmalar genellikle taklidi önleme, üçüncü kişileri önleme, davaları önleme, pazarlıklarda kullanım, itibar artırma, lisans geliri elde etme, performans ölçümü gibi nedenlerle patent başvurusunda bulunmaktadırlar.
Dünya’da ise (PATVAL-EU anketine göre) ticari kullanım, lisanslama, karşılıklı lisanslama, taklitten korunma, rakipleri engelleme ve itibar kazanma gibi nedenler diğer nedenlerden daha öncelikli olmaya başlamış durumdadır.
Firmaların patentlerini yönetme şekilleri, patentlerine yönelik olarak geliştirmiş oldukları yönetim stratejilerine göre değişkenlik göstermektedir.
Şirketlerin sahip oldukları patentlere yönelik yönetim stratejileri:
1. Korumacı strateji
2. Maliyet merkezli strateji
3. Kar merkezli strateji
4. Entegre yönetim stratejisi
olarak özetlenebilir. Firmaların patent değerleme raporu ihtiyaçları, patent stratejileri geliştirdikleri ölçüde artmaktadır.
Bununla birlikte 6518 Sayılı Kanunla birlikte, patent ve faydalı model belgeli buluşlardan elde edilen kazançlar %50 oranında Kurumlar Vergisinden istisna tutulmuş olup, indirimden faydalanabilmek için "Ön Değerleme Raporu" düzenlemesi gerekmektedir.